Giá thể là gì là điều mà rất nhiều người đam mê trồng cây thắc mắc. Đây được coi như sự lựa chọn tuyệt vời thay thế đất trong phương pháp thủy canh, tạo ra môi trường lý tưởng để hạt nảy mầm và cung cấp nền đất vững chắc cho rễ cây phát triển.
Ngày nay, thủy canh không chỉ là một phương pháp trồng cây mang tính khoa học phức tạp, mà còn trở thành giải pháp đơn giản và thuận tiện cho mọi gia đình. Xu hướng này điều hòa theo nhu cầu ngày càng cao về rau hữu cơ sạch và không gian cây xanh trong nhà.
Trong bài viết này, hoaxinh568.com sẽ chia sẻ kỹ hơn về thắc mắc giá thể là gì ? và những thông tin xoay quanh chủ đề này nhé !
Giá thể là gì
Giá thể là gì ? Đây là tên gọi chung chỉ các hỗn hợp và vật liệu giúp cung cấp môi trường thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng. Thông thường, các loại giá thể được tạo ra thông qua việc kết hợp các nguyên liệu thô đa dạng như phân hữu cơ (vỏ cây, chất thải xanh), sợi gỗ, xơ dừa, than bùn, rêu hoặc các thành phần khoáng chất như đá bọt, đất sét, vermiculite, và nhiều loại khác.
Tất cả những nguyên liệu này đều đóng góp vào việc tạo ra một môi trường cân bằng về khí và khả năng giữ nước cho cây trồng. Hiện nay, giá thể được coi là một nguồn liệu lượng tốt thay thế cho đất trong các phương pháp trồng cây thủy canh và bán thủy canh.
Công dụng của giá thể là gì?
Từ ngày xưa, người ta đã khéo léo sử dụng các phế phẩm nông nghiệp như xơ dừa, tro trấu, rơm rạ để tạo thành lớp phủ bảo vệ gốc cây, giữ ẩm và chống nắng cho cây con. Đây chính là một trong những ứng dụng quan trọng của giá thể. Giống như đất trồng thì giá thể có những vai trò quan trọng sau đây:
- Tạo môi trường ổn định cho sự phát triển của rễ cây.
- Lưu trữ không khí cho cây, với phần xốp giúp rễ cây dễ dàng trao đổi không khí.
- Hấp thụ và giữ nước, tăng cường độ ẩm cho môi trường xung quanh.
- Cung cấp chất dinh dưỡng cho rễ cây.
- Bảo vệ cây khỏi tình trạng khô hạn bằng cách giữ nhiệt và duy trì độ ẩm
Tìm hiểu 3 nhóm giá thể phổ biến hiện nay
Nhóm giá thể phối trộn sẵn
Ngày nay, với mong muốn đảm bảo tiện lợi cho người sử dụng và đồng thời cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây trồng, các sản phẩm giá thể trên thị trường ngày càng đa dạng. Các loại giá thể này đã được phối trộn sẵn với các thành phần đặc biệt để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của từng loại cây trồng cụ thể. Ví dụ:
- Giá thể ươm giống SFARM
Đây là một hỗn hợp được tạo ra từ 100% nguồn nguyên liệu hữu cơ quan trọng để phục vụ giai đoạn ươm giống. Quá trình sản xuất bao gồm việc lựa chọn cẩn thận của đầu vào, xử lý kỹ thuật, và sử dụng công thức phối trộn chuyên nghiệp được thiết kế bởi các chuyên gia.
Giá thể ươm giống SFARM không chỉ được chọn lọc mà còn trải qua quá trình ủ vi sinh để loại bỏ tối đa các nguyên tác gây hại. Đặc biệt, hệ thống VSV với thành phần từ mùn hữu cơ, phân trùn, và hoạt chất Azadirachtin giúp ngăn chặn các bệnh liên quan đến rễ cho cây giống. Có thể nói, đây là loại giá thể phối trộn sẵn đầu tiên được tạo ra đặc biệt cho giai đoạn ươm giống.
- Giá thể trồng lan trộn sẵn
Thường thì, giá thể được sử dụng cho việc trồng lan thường được phối trộn sẵn theo tỉ lệ hợp lý với các thành phần nền có nguồn gốc từ cả chất hữu cơ và vô cơ. Bao gồm vỏ thông, bọt đá núi lửa, rêu đá, dớn vụ cùng với một số khoáng chất vi lượng và phân tan chậm. Điều này giúp lan có đủ dinh dưỡng để phát triển mạnh mẽ. Trên thị trường, có nhiều loại giá thể trộn sẵn như Yates, Better-Gro, Tropico Premium…
Nhóm giá thể hữu cơ tự nhiên là gì
- Xơ dừa, mụn dừa
Là sản phẩm phụ thuộc vào quá trình nghiền vỏ dừa, vỏ dừa sau khi được nghiền sẽ phân thành ba thành phần chính: lõi dừa, xơ dừa, và mụn dừa. Sau quá trình bóc tách và sàng sẩy xơ dừa, chúng ta sẽ thu được mụn dừa, chiếm phần lớn (70%) trong thành phần xơ dừa.
Xơ dừa và mụn xơ dừa sau khi được xử lý một cách kỹ lưỡng để loại bỏ chất chát (như chất Tanin và chất Lignin) tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của rễ cây. Điều này góp phần tăng độ pH của đất, tăng hàm lượng vi sinh vật và cung cấp thêm dinh dưỡng cho đất trồng.
- Trấu hun
Được biết đến dưới nhiều tên gọi như biochar, than sinh học, hay than trấu, trấu hun là kết quả của quá trình đốt trấu tươi (trấu sống) trong môi trường yếm khí (thiếu oxy).
Trấu hun là một loại giá thể nhẹ, có cấu trúc xốp, và mang màu đen của than. Sau quá trình đốt, thành phần chủ yếu còn lại là carbohydrat và kali. Do thành phần dinh dưỡng không đa dạng nhiều, việc sử dụng trấu hun thường kết hợp với các thành phần khác như đất sạch, mụn dừa, phân trùn quế, viên đất nung, và đá perlite để bổ sung độ phong phú cho giá trị dinh dưỡng.
- Than bùn
Than bùn là một tầng hữu cơ nằm trên bề mặt đất, được hình thành thông qua quá trình phân hủy không hoàn toàn của tàn dư thực vật. Điều này thường xảy ra ở những vùng như đầm lầy, khu vực núi lửa, đồng cỏ hoang vu, rừng rậm và các môi trường tự nhiên khác. Các thực vật chủ yếu góp phần vào sự hình thành than bùn thuộc các họ như dương xỉ, thông, liễu, lúa, và các loại như lau, sậy, sen, súng,choai, đặc biệt là những loài phổ biến ở vùng nhiệt đới.
Than bùn có khả năng giữ ẩm, lưu trữ chất dinh dưỡng và có mật độ phân giải cao giúp nó trở thành một phần quan trọng của đất và môi trường sống nó.
- Mùn cưa
Mùn cưa là một phế phẩm từ quá trình chế biến gỗ có thành phần chủ yếu là xenlulozơ, dễ phân hủy. Mùn cưa thường có độ thoáng khí thấp, do đó việc trộn thêm cát khi sử dụng được khuyến khích để đảm bảo phân phối đều độ ẩm. Để tránh sử dụng mùn cưa từ các loại gỗ đã ngâm, gỗ tẩm thuốc bảo quản.
- Vỏ cây
Là một nguồn giá thể dễ dàng có sẵn xung quanh chúng ta, có thể sử dụng vỏ cây ở dạng tươi, khô, hoặc đã được ủ. Vỏ cây tươi thường chứa chất tanin và có khả năng giữ ẩm kém. Chính vì vậy, trong 2-3 tuần đầu tiên thì cây có thể trải qua giai đoạn sinh trưởng kém hiệu quả.
Nhóm giá thể trơ cứng
- Viên đất nung
Các viên đất đá tự nhiên, sau khi được nung ở nhiệt độ cao (khoảng 1200 độ C), có dạng viên gần tròn và có nhiều kích thước khác nhau tùy theo nhà sản xuất. Còn được biết đến với các tên gọi như sỏi nhẹ leca, đá leca, sỏi nhẹ, đất sét nung và viên đất nung này thông qua quá trình nung được làm đầy với bọt khí. Điều này giúp nó hoàn hảo để giữ oxy và độ ẩm xung quanh rễ cây. Viên đất nung có thể được trộn với đất hoặc sử dụng riêng lẻ.
- Đá trân châu Perlite
Đá Perlite chính là một loại thủy tinh núi lửa vô định hình, sau khi được nung có cấu trúc thể hang với các đường dẫn siêu nhỏ và lỗ rỗng. Perlite có khả năng dự trữ nước và không khí, cải thiện độ xốp cho đất trồng đồng thời giữ nước và dinh dưỡng cho cây.
- Cát sỏi
Là một giá thể trơ dễ tiếp cận và chi phí thấp với kích thước lý tưởng của cát và sỏi nên nằm trong khoảng 0,1-0,2mm và 1-5cm. Trước khi sử dụng thì cần rửa sạch khử trùng, sấy hoặc phơi khô để tránh lây nhiễm bệnh cho cây.
- Đá bọt Pumice
Là một loại đá núi lửa hình thành từ dung nham nóng chảy và nguội nhanh chóng, đá bọt có lỗ rỗng cả bề mặt và bên trong giúp lưu trữ không khí và nước.
- Đá Vermiculite
Vermiculite là một nhóm khoáng chất dạng bột ngậm nước (nhôm silicat magie). Đá Vermiculite mở rộng thành dạng viên hình accordion với nhiều lớp tấm mỏng. Không mùi, không độc hại và vô trùng, Vermiculite thường rất nhẹ và có thể trộn với đá, đất sạch, hoặc giá thể khác.
- Đất nung Akadama
Sản xuất từ đất đỏ nung ở nhiệt độ rất cao, được xử lý kỹ lưỡng nên đất Akadama có hình dạng hạt và khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng cho cây. Đồng thời, giúp rễ cây thông thoáng, tránh tình trạng thiếu oxy và thối rễ. Đất này thường được sử dụng để lót đáy chậu hoặc phủ bề mặt cây kiểng để cung cấp dinh dưỡng khoáng chất và tăng tính thẩm mỹ.
Gợi ý công thức phối trộn giá thể
Tùy thuộc vào loại cây trồng, công thức phối trộn có thể được điều chỉnh linh hoạt. Nhưng giá thể cho cây cần đạt được các yếu tố như độ tơi xốp, thoáng khí với khả năng giữ ẩm và thoát nước hiệu quả. Đồng thời, việc xử lý kỹ lưỡng các thành phần phối trộn là quan trọng để loại bỏ những tác nhân có thể gây hại cho cây trồng.
Dưới đây là một số công thức phối trộn phổ biến bạn có thể tham khảo:
Hỗn hợp gồm ⅓ phân hữu cơ + ⅓ đất cát + ⅓ chất hữu cơ hoai mục, cùng với các chất khoáng và than bùn, kết hợp với 3kg phân super lân/1000kg hỗn hợp.
Hỗn hợp bao gồm: 40% mùn cưa đã mục + 40% phân vi sinh, rác thải hữu cơ hoai mục + 20% phân hữu cơ.
Hỗn hợp từ ½ đất bột + ½ trấu hun, kèm theo 1kg phân hữu cơ.
Hỗn hợp từ ⅓ đất bột + ⅓ trấu hun, bổ sung với 1kg phân hữu cơ.
Hỗn hợp theo tỷ lệ 5 mụn dừa + 3 phân trùn quế + 2 trấu hun.
Kết luận
Tóm lại , bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi về giá thể là gì và thông tin về các loại giá thể từ hoaxinh568.com đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn. Để sở hữu những sản phẩm chất lượng tốt nhất, bạn có thể mua giá thể tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp hoặc liên hệ với các công ty chuyên về làm thủy canh. Chúc bạn thành công trong việc trồng cây và quản lý vườn của mình!
